कृषि मौसम सल्लाह बुलेटिन (बर्ष ११, अंक ५)

मौसमी सारांश

गत साता देशका अधिकांश केन्द्रहरुमा हल्का देखि भारी वर्षा मापन गरिएको छ भने सबैभन्दा बढी कोशी प्रदेशको संखुवासभा जिल्लामा रहेको नुम केन्द्रमा ३२९.८ मि.मि. साप्ताहिक कुल वर्षा मापन भएको छ । लुम्बिनी प्रदेश र सुदूर-पश्चिम प्रदेशका एक-दुई तराईका स्थानहरुमा ४०.० डि.से भन्दा बढी तथा अन्य तराईका अधिकांश स्थानहरुमा ३५.० डि.से. भन्दा बढी अधिकतम तापक्रम मापन गरिएको छ भने लुम्बिनी प्रदेशको रूपन्देही जिल्लामा रहेको भैरहवा एयरपोर्ट केन्द्रमा सबैभन्दा बढी ४०.६ डि.से. साप्ताहिक औसत अधिकतम तापक्रम मापन गरिएको छ । गण्डकी प्रदेशको मनाङ जिल्लामा रहेको हुम्दे केन्द्रमा सबैभन्दा कम ५.० डि.से. साप्ताहिक औसत न्यूनतम तापक्रम मापन भएको छ ।
यो साता स्थानीय वायु र पश्चिमी वायुको प्रभाव रहने देखिन्छ। साताको शुरुमा बङ्गालको खाडी र अरब सागरबाट भित्रिने जलवाष्पयुक्त तथा साताको मध्य र अन्त्यमा बङ्गालको खाडीबाट भित्रीने जलवाष्पयुक्त हावाको समेत प्रभाव रहने देखिन्छ ।
देशको उच्च पहाडी तथा हिमाली भू-भागः कोशी प्रदेश, बागमती प्रदेश, गण्डकी प्रदेश र लुम्बिनी प्रदेशमा थोरै स्थानहरूमा मेघगर्जन/चट्याङ सहित हल्का वर्षा/हिमपातको सम्भावना सम्भावना छ। कर्णाली प्रदेश र सुदुरपश्चिम प्रदेशमा साताको शुरू र अन्त्यमा एक-दुई स्थानमा तथा मध्यमा थोरै स्थानहरूमा मेघगर्जन/चट्याङ सहित हल्का वर्षा/हिमपातको सम्भावना छ ।
देशको पहाडी भू-भागः साताभर थोरै स्थानहरूमा मेघगर्जन/चट्याङ हल्का देखि मध्यम वर्षाको सम्भावना छ। कर्णाली प्रदेशमा साताको शुरूमा एक-दुई स्थानमा तथा मध्य र अन्त्यमा थोरै स्थानहरूमा मेघगर्जन/चट्याङ सहित हल्का देखि मध्यम वर्षाको सम्भावना छ। साथै साताको मध्यमा बागमती प्रदेश, गण्डकी प्रदेश, लुम्बिनी प्रदेश र सुदुरपश्चिम प्रदेश तथा साताको मध्य र अन्त्यमा कोशी प्रदेशका एक-दुई स्थानमा भारी बर्षाको पनि सम्भावना छ ।
तराई भू-भागः कोशी प्रदेश, मधेश प्रदेश, बागमती प्रदेश, गण्डकी प्रदेश र लुम्बिनी प्रदेशमा साताको शुरुमा एक-दुई स्थानमा तथा मध्य र अन्त्यमा थोरै स्थानहरूमा मेघगर्जन/चट्याङ हल्का देखि मध्यम वर्षाको सम्भावना छ । सुदुरपश्चिम प्रदेशमा साताको शुरू र अन्त्यमा एक-दुई स्थानमा र मध्यमा थोरै स्थानहरूमा मेघगर्जन/चट्याङ सहित हल्का देखि मध्यम वर्षाको सम्भावना छ। साथै साताको मध्यमा बागमती प्रदेश, गण्डकी प्रदेश, लुम्बिनी प्रदेश र सुदुरपश्चिम प्रदेश र साताको मध्य र अन्त्यमा कोशी प्रदेश र मधेश प्रदेश एक-दुई स्थानमा भारी बर्षाको पनि सम्भावना छ ।

कृषि सारांश

यो साता स्थानीय वायु र पश्चिमी वायुका साथै बङ्गालको खाडी र अरब सागरबाट भित्रिने जलवाष्पयुक्त तथा साताको मध्य र अन्त्यमा बङ्गालको खाडीबाट भित्रीने जलवाष्पयुक्त हावाको समेत प्रभाव रहने र पहाडी तथा तराई भू-भागको एक-दुई स्थानमा भारी बर्षाको सम्भावना रहेकाले मकैबाली, तरकारी तथा फलफुल बगैंचामा पानी निकाशको उचित प्रबन्ध गर्नुहोस् । साथै पाकिसकेको गहुँ भित्र्याउँदा खेतमा नछाड्ने गरी मौसमको अवस्था हेरी गहुँ भित्र्याउनुहोस् ।
गहुँको दानामा चिस्यानको मात्रा १०-१२ प्रतिशत कायम हुने गरी सुकाएर हावा नछिर्ने भाँडाहरु जस्तै- घ्याम्पो, सीड बिन, आधुनिक ब्यागहरुमा भण्डारण गर्नुहोस् । गोदामलाई अघिल्लो बालीको अन्न तथा अन्य भण्डारण सामग्री हटाएर राम्ररी सफा गर्नुहोस् । साथै, भण्डारणका लागि प्रयोग हुने बोरालाई ५% नीमको घोल अथवा मालाथियन ०.२५% को घोलले बोरा उपचार गरी घाममा सुकाएर मात्र प्रयोग गर्नुहोस् । यसले रोग र कीराहरूका विभिन्न अवस्थाहरु नष्ट हुन्छन् ।
मध्यपहाडी जिल्लाहरुमा लगाईएको आलु मौसमको अवस्था हेरी खन्नुहोस् । खनेको आलुलाई घाम नपर्ने, हावा खेल्ने ठाउँमा राम्ररी फिजाएर राख्नुहोस् साथै स्वस्थ र रोगि आलुका दानाहरुलाई छुट्टैछुटै भण्डारण गर्नुहोस् ।
आलुको पुतली (जोताहा कीरा) ले सामान्यतया भण्डारणमा असर गर्ने भएतापनि आलु खन्ने समयमा लामो समयसम्म खेतबारीमा थुपारेर राख्दा उक्त थुप्रोमा पुतलीले फुल पार्ने र भण्डारणमा असर गर्ने भएकोले खन्ने समयमा ध्यान पुर्याउनुहोस् ।
वर्षे फलफूल वगैँचा स्थापनाका लागि छनोट गरिएको जमिनमा सिफारिस अनुसार खाडल तयारी गरी गुणस्तरीय विरुवाको श्रोत सुनिश्चित गर्नुहोस् ।
स्ट्रबेरीको पात थोप्ले रोग व्यवस्थापनको लागि २ ग्राम क्लोरथालोनिल प्रति लिटर पानीको दरले १०-१२ दिनको फरकमा ३-४ पटकसम्म सम्पूर्ण बोट भिज्नेगरी छर्केर उपचार गर्नुहोस् ।
बाह्य परजीवीहरू (जुम्रा, किर्ना, उपियाँ, जुम्रा आदि) ले बाख्राको स्वास्थ्यलाई गम्भीर असर पार्न सक्छन्। यी परजीवीहरूबाट बाख्रालाई जोगाउन डिपिङ विधि अपनाउनुहोस् ।
प्रि-मनसुनको समयमा हुने तापीय आघात (thermal shock) तथा हावाहुरी, असिना पानीबाट बचाउन माछापोखरीमा पानीको गहिराई कम्तीमा १.५ मिटर कायम राख्नुहोस् ।
कृषि र पशु सम्वन्धी जिज्ञासाको लागी पैसा नलाग्ने नार्कको फोन नम्बर-११३५ मा हरेक शुक्रबार साँझ ४ देखि ६ बजेसम्म फोन गर्नुहोस्।